วันลอยกระทง 2566
วันลอยกระทง 2566 ตรงกับวันที่ วันจันทร์ที่ 27 พฤศจิกายน 2566 เป็นวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติไทย เป็นเทศกาลของกลุ่มชาติพันธุ์ไทตะวันออกเฉียงใต้รวมทั้งประเทศไทย ประเพณีนี้กำหนดขึ้นเพื่อเป็นการสะเดาะเคราะห์และขอขมาต่อพระแม่คงคา ซึ่งเป็นเทวดาในคติฮินดู แต่เทศกาลนี้มีร่องรอยหลักฐานย้อนไปถึงจีนและอินเดียโบราณ
ประเพณีลอยกระทงในปัจจุบัน นิยมทำกระทงจากวัสดุธรรมชาติ เช่น ใบตอง ดอกบัว เทียน ดอกไม้ ธูป ขนม ของไหว้ต่างๆ นำไปลอยในแม่น้ำ ลำคลอง หรือแหล่งน้ำธรรมชาติ เพื่อขอขมาต่อพระแม่คงคาและเทพเจ้าแห่งน้ำ เป็นการขอขมาต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่เคยล่วงเกิน เป็นการสะเดาะเคราะห์และส่งสิ่งไม่ดีออกไป และเป็นการขอพรให้ชีวิตมีความเจริญรุ่งเรือง
นอกจากการลอยกระทงแล้ว ยังมีกิจกรรมอื่นๆ อีกมากมายที่ได้รับความนิยมในวันลอยกระทง เช่น การประดับตกแต่งสถานที่ต่างๆ ด้วยไฟและโคมไฟ การจุดดอกไม้ไฟ การประกวดนางนพมาศ การประกวดกระทง การละเล่นพื้นบ้านต่างๆ เป็นต้น
วันลอยกระทงเป็นเทศกาลที่มีความสำคัญทางวัฒนธรรมและประเพณีของไทย เป็นโอกาสที่คนในครอบครัวได้มาพบปะสังสรรค์กัน ร่วมทำกิจกรรมต่างๆ ร่วมกัน และขอพรให้ชีวิตมีความเจริญรุ่งเรือง
สำหรับในปี 2566 กระทรวงวัฒนธรรมได้เตรียมจัดงานวันลอยกระทงอย่างยิ่งใหญ่ โดยกำหนดจัดงานขึ้นที่จังหวัดต่างๆ ทั่วประเทศ ภายใต้แนวคิด "ลอยกระทงวิถีไทย สืบสานวัฒนธรรมไทย" เพื่อเป็นการส่งเสริมและอนุรักษ์ประเพณีลอยกระทงให้คงอยู่สืบไป
ตำนานลอยกระทง
ตำนานลอยกระทง มีมากมายหลายตำนาน แต่ละตำนานก็มีความเชื่อที่แตกต่างกันออกไป ตำนานลอยกระทงที่นิยมเล่ากันในประเทศไทยมีดังนี้
ตำนานการขอขมาพระแม่คงคา
ตำนานนี้เชื่อว่า ประเพณีลอยกระทงมีมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยเป็นการบูชาพระแม่คงคา ซึ่งเป็นเทพีแห่งแม่น้ำสายหลักของอินเดีย ชาวพุทธในสมัยโบราณเชื่อว่าพระแม่คงคาเป็นตัวแทนของพระพุทธเจ้า จึงนิยมลอยกระทงเพื่อขอขมาต่อพระแม่คงคาและเทพเจ้าแห่งน้ำ เป็นการขอขมาต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่เคยล่วงเกิน เป็นการสะเดาะเคราะห์และส่งสิ่งไม่ดีออกไป และเป็นการขอพรให้ชีวิตมีความเจริญรุ่งเรือง
ตำนานการลอยกระทงเพื่อบูชารอยพระพุทธบาท
ตำนานนี้เชื่อว่า ประเพณีลอยกระทงมีมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย โดยเชื่อกันว่าพระพุทธเจ้าได้เสด็จประทับรอยพระบาทไว้ที่หาดทรายแม่น้ำเนรัญชรา ในประเทศอินเดีย ในวันเพ็ญเดือน 12 ชาวพุทธจึงนิยมลอยกระทงเพื่อบูชารอยพระพุทธบาท เป็นการแสดงความศรัทธาต่อพระพุทธเจ้า
ตำนานการลอยกระทงเพื่อขอขมาพญานาค
ตำนานนี้เชื่อว่า ประเพณีลอยกระทงมีมาตั้งแต่สมัยพม่า โดยเชื่อกันว่า พญานาคเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ที่อาศัยอยู่ใต้บาดาล ชาวพม่าจึงนิยมลอยกระทงเพื่อขอขมาต่อพญานาค เป็นการขอขมาต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่เคยล่วงเกิน
นอกจากตำนานที่กล่าวมาข้างต้นแล้ว ยังมีตำนานลอยกระทงอื่นๆ อีก เช่น ตำนานการลอยกระทงเพื่อบูชานางนพมาศ ตำนานการลอยกระทงเพื่อขอพรให้ฝนตก เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม ตำนานลอยกระทงทั้งหมดนี้ล้วนมีความเชื่อร่วมกันว่า การลอยกระทงเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูต่อธรรมชาติ เป็นการขอขมาต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่เคยล่วงเกิน และเป็นการขอพรให้ชีวิตมีความเจริญรุ่งเรือง
ความเชื่อวันลอยกระทง
ความเชื่อวันลอยกระทง เป็นการผสมผสานระหว่างความเชื่อทางศาสนาและความเชื่อพื้นบ้าน ความเชื่อหลักๆ ของวันลอยกระทงมีดังนี้
การขอขมาพระแม่คงคา
ชาวไทยเชื่อว่าพระแม่คงคาเป็นเทพเจ้าแห่งน้ำ เป็นผู้ประทานน้ำให้มนุษย์ใช้ดื่มกิน ชำระล้างร่างกาย และใช้ในการเกษตรกรรม ดังนั้น การลอยกระทงจึงเป็นการขอขมาต่อพระแม่คงคาและเทพเจ้าแห่งน้ำ เป็นการขอขมาต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่เคยล่วงเกิน เป็นการสะเดาะเคราะห์และส่งสิ่งไม่ดีออกไป และเป็นการขอพรให้ชีวิตมีความเจริญรุ่งเรือง
การลอยทุกข์ ลอยโศก
ชาวไทยเชื่อว่าการลอยกระทงเป็นการลอยความทุกข์ ความโศก โรคภัยไข้เจ็บ และสิ่งที่ไม่ดีออกไปจากชีวิต เป็นการเริ่มต้นชีวิตใหม่ที่ดีกว่าเดิม
การบูชารอยพระพุทธบาท
ชาวไทยเชื่อว่าพระพุทธเจ้าได้เสด็จประทับรอยพระบาทไว้ที่หาดทรายแม่น้ำเนรัญชรา ในประเทศอินเดีย ในวันเพ็ญเดือน 12 ดังนั้น การลอยกระทงจึงเป็นการบูชารอยพระพุทธบาท เป็นการแสดงความศรัทธาต่อพระพุทธเจ้า
การบูชาพญานาค
ชาวไทยบางกลุ่มเชื่อว่าพญานาคเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ที่อาศัยอยู่ใต้บาดาล ดังนั้น การลอยกระทงจึงเป็นการขอขมาต่อพญานาค เป็นการขอขมาต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายที่เคยล่วงเกิน
นอกจากความเชื่อหลักๆ ข้างต้นแล้ว ยังมีความเชื่ออื่นๆ เกี่ยวกับวันลอยกระทง เช่น ความเชื่อที่ว่า กระทงลอยไปทางไหน ชีวิตก็จะเจริญรุ่งเรืองไปทางนั้น ความเชื่อที่ว่า คู่รักที่ลอยกระทงด้วยกันก็จะรักกันยืนยาว เป็นต้น
อย่างไรก็ตาม ความเชื่อเหล่านี้เป็นเพียงความเชื่อส่วนบุคคลเท่านั้น ไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์มายืนยัน
อ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ ::: https://festivalguid.com/ประเพณีวันลอยกระทง